Welke fotocursussen zijn er te vinden?

Smartphones hebben tegenwoordig vaak verschillende kant-en-klaar-standen, die direct een mooi plaatje op kunnen leveren, maar feitelijk past de smartphone hierbij een 'instant'-bewerking toe. Dat doen camera's over het algemeen echter niet!

Als je met een fototoestel bijvoorbeeld een onscherpe achtergrond wilt creëren, dan zal je zelf bepaalde technieken moeten toepassen. Hiervoor is het wel nodig dat je begrijpt wat diafragma, brandpunt en scherptediepte doen. Maar ook kennis van sluitertijd, iso-waarde en scherpstellen in verschillende situaties is erg belangrijk.

Veel beginnende fotografen gaan daarom op zoek naar een cursus waar ze die technieken onder de knie kunnen krijgen.

Er zijn best veel verschillende mogelijkheden om te leren fotograferen. Het cursusaanbod is heel breed, maar er is daarin wel wat verschil of je in Nederland of België woont.

In Nederland is het aanbod in fotocursussen en -opleidingen grotendeels commercieel en dat heeft ook gevolgen voor de prijzen van de cursussen. Lokaal zijn er echter nog wel non-profit-organisaties te vinden die leuke fotografiecursussen aanbieden voor gunstiger prijzen. 

Het aanbod in Nederland bestaat in grote lijnen uit:

1 - workshops van een dagdeel of hele dag
2 - cursussen die uit meerdere lessen bestaan
3 - opleidingen die een jaar of zelfs meerdere jaren beslaan. Opleidingen zijn er meestal meer gericht om er je beroep van te maken. Hierbij kan je op fotografiegebied denken aan fotovakscholen, maar er zijn ook opleidingen die gericht zijn op kunst/cultuur (kunstacademies).

Daarnaast zijn er ook nog wel variaties, zoals bijvoorbeeld fotografiereizen waarbij cursussen gecombineerd worden met een vakantie, maar dat gaat dan wat verder dan alleen leren fotograferen. En tegenwoordig bieden sommige bekende beroepsfotografen zgn 'masterclasses' aan, vaak zijn deze gericht op wat meer gevorderde fotografen. Meestal zijn het een soort workshops, maar een enkele keer gaat het om een meerdaagse cursus of worden ze gecombineerd met een fotografievakantie.

1 - Workshops zijn over het algemeen praktijkgericht. In een dag of dagdeel kan de stof natuurlijk niet heel uitgebreid behandeld worden. Vaak begint de les met wat theorie (soms wordt dat van te voren toegestuurd) en daarna ga je gezamenlijk in de praktijk aan de slag. Dit soort lessen zijn vaak heel geschikt om een specifiek onderwerp te behandelen, bijvoorbeeld macrofotografie, straatfotografie, dierentuinfotografie, etc, maar er bestaan ook wel workshops die gaan over de basistechniek.

Voordeel is dat je niet vastzit aan een reeks lessen, maar de techniek in sneltreinvaart krijgt aangeboden. De prijs van een workshop ligt vaak een heel stuk lager dan bij meerdaagse cursussen. Nadeel is dat er weinig tot geen follow-up aan zit. Soms kan je nog wel de resultaten opsturen naar de docent, maar het gezamenlijk bespreken ervan zit er meestal niet in. Ook heb je achteraf geen gelegenheid om nog terug te komen op de stof of vragen te stellen als je ergens tegenaan loopt. En natuurlijk kan het zijn dat je zó veel begrippen in een dag op je krijgt afgevuurd, dat het een beetje gaat duizelen...

Als je met een workshop de basis van het fotograferen onder de knie wilt krijgen, dan kun je dat vooral beschouwen als een 'snelstart', want écht leren fotograferen doe je door daarna zelf veel aan de slag te gaan met je camera. Je kunt je kennis natuurlijk aanvullen met andere cursussen en workshops of door boeken te lezen en online kennis op te doen. Heb je daarbij wat meer ambitie, zoek dan eventueel een mogelijkheid om goede feedback op je werk te krijgen, bijvoorbeeld via een fotoclub.

2 - Cursussen die uit meerdere lessen bestaan, zijn er ook in verschillende soorten. Om de basis van het fotograferen te leren is een cursus van een aantal lessen (bijv 6 of 8) nog steeds erg populair. Dit heeft natuurlijk ook bepaalde voordelen: je krijgt meer tijd om alle verschillende begrippen stap voor stap tot je te nemen. En als je iets uit een eerdere les niet goed begrepen hebt, dan kan je hier later opnieuw op terugkomen en er vragen over stellen.

Er zijn groepsgewijze cursussen (waarbij je fysiek in een groep/klasje les krijgt) en online cursussen. De afgelopen jaren is het aanbod van online fotocursussen ontzettend gegroeid!

Om even met dat laatste te beginnen: online cursussen hebben verschillende voordelen. Je kunt ze vaak in je eigen tijd volgen op jouw eigen locatie, vaak kun je er ook op elk tijdstip mee beginnen en de kosten ervan liggen meestal een stuk lager dan bij een klassieke/klassikale cursus. Maar er zijn zeker ook nadelen: online zijn de contacten minder direct en meestal zijn er geen gezamenlijke praktijklessen. Je zal zelf de omslag moeten maken van de geleerde theorie naar de praktijk, wat zeker niet voor iedereen makkelijk is. Online cursussen worden aangeboden door een aantal landelijke en regionale aanbieders. Vaak genoemd worden bijv Ploeg en De Rooij, maar ook bijv Vink Academy en Heelhollandfotografeert zijn redelijk bekende namen

Bij een klassikale cursus (groepscursus) kom je een aantal lessen samen in een lokaal waar je de theorie uitgelegd krijgt, vaak aan de hand van praktijkvoorbeelden. En meestal zijn er ook een of meer praktijklessen ingebouwd. Dit is natuurlijk een klassieke en beproefde lesmethode met een aantal voordelen: je kunt rechtstreeks vragen stellen aan de docent en die kan eventueel ook meekijken naar instellingen op je camera. Als het goed is, ga je gezamenlijk de gemaakte opdrachten bekijken en bespreken, waarbij de feedback op het werk van de medecursisten meestal eveneens ontzettend leerzaam is. Het contact met medecursisten kan natuurlijk gezellig zijn en bijdragen aan het plezier en vaak leer je ook best veel van elkaar.
Nadelen van dit type cursus: je bent gebonden aan bepaalde dagen, tijden en plekken. Het is ook vaak duurder dan online lessen. De persoonlijkheid van de docent heeft daarnaast best wat invloed op hoe jij de cursus ervaart - als de docent jou minder goed ligt, zal je er misschien minder uit halen dan bij een docent die jij duidelijk en prettig les vindt geven. Maar van een goede basiscursus kun je de rest van je fotografieloopbaan plezier hebben!

Voor groepscursussen kan je zoeken naar het aanbod in jouw regio (via bijv Google). Vaak zijn er cursussen te vinden via bijvoorbeeld regionale kunsteducatiecentra en volksuniversiteiten, en verder zijn er ook wel zelfstandig gevestigde fotografen die cursussen en/of workshops geven. Via camerawinkels worden eveneens af en toe workshops en cursussen verzorgd en een heel enkele keer kan dat via een fotoclub (maar dat laatste is eerder uitzondering dan regel). Soms kun je ook laagdrempelige fotografiecursussen vinden bij andere (non-profit)organisaties, bijvoorbeeld buurthuizen, bibliotheken en natuurorganisaties zoals IVN.

3 - Er zijn verschillende opleidingsinstituten die fotografie-opleidingen aanbieden van een of meerdere jaren. Fotovakscholen zijn daarbij vaak gericht op een beroep, daarbij kom je al snel uit op commerciële fotografie zoals portret- of interieurfotografie.
Bij een goede vakopleiding zal je in ieder geval gezamenlijk ook in de praktijk aan de slag gaan. Daarbij kan je bijvoorbeeld denken aan het leren omgaan met studiobelichting.

Online 'opleidingen' die aangeboden worden door bijvoorbeeld NHA of LOI moet je eigenlijk eerder beschouwen als een cursus. Fotografie is echt een praktijkvak, dat leer je niet alleen uit een boek of van online lessen. Helaas doen deze aanbieders het regelmatig voorkomen dat je beroepsfotograaf kunt worden met een aantal online lessen en praktijkopdrachten, waarbij de beoordeling van opdrachten echter toch wel een beetje te wensen overlaat.
Voor beginnende fotografen is het niveau van deze 'opleidingen' niet altijd goed in te schatten. Fotografie is echter geen beschermd vakgebied, in principe mag iedereen zich fotograaf noemen en kan iedereen dus ook een diploma uitdelen waarop staat dat de cursist een opleiding tot 'fotograaf' heeft voltooid...

Wil je vooral in creatief opzicht met fotografie aan de slag en wil je daarvoor een opleiding volgen, dan kan je kijken of er kunstacademies en vergelijkbare scholen zijn die een leuk lesaanbod hebben.

Als je een bepaalde cursus, workshop of opleiding overweegt, maar je twijfelt of deze bij je past: neem dan altijd even contact op met de organisatie die deze aanbiedt en stel de vragen die je erover hebt! Geef daarbij ook goed aan of je al wat kennis en ervaring hebt en ook met welk soort camera je fotografeert of zou willen aanschaffen.

Heb je eenmaal een cursus gedaan en wil je daarna aan de slag blijven met je camera, overweeg dan eens het lidmaatschap van een fotoclub bij jou in de buurt! Deze zijn in veel regio's in Nederland en België te vinden. Fotoclubs bestaan meestal uit een groep amateurfotografen die graag hun foto's aan elkaar laten zien en kennis kunnen delen. Je kunt van elkaar ook veel leren; een fotoclub is echter niet hetzelfde als een cursus. Meestal is het wel handig als je de basistechniek van het fotograferen wel een beetje onder de knie hebt. Er zijn in Zeeland verschillende fotoclubs actief; kijk onderaan op deze pagina voor meer informatie.

foto bij dit artikel: via Pexels stockfotografie